Week 7 Fort St. Andries

Deze week staat een klein natuurgebied bij Sint Andries in de schijnwerpers. Het bestaat uit een prachtige combinatie van geschiedenis en natuur. In dit gebied vind je de restanten van Fort St. Andries. Eeuwenlang is dit een belangrijke plek geweest voor de verdediging van ons land. Dat komt door de perfecte ligging. Vanuit het vroegere fort kon je de Maas én de Waal in de gaten houden. Juist daarom hebben de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige oorlog hier hun grootste militaire bouwwerk in ons land neergezet. Van het oude fort is ondertussen niks meer over. Wel kan je de restanten zien van het nieuwe Fort St. Andries, wat in 1815 iets westelijker van het oude fort werd gebouwd. Ook dit fort redde het niet volledig, doordat de Duitsers het in 1945 opbliezen tijdens de Tweede Wereld oorlog. Gelukkig hebben de kelders de klap overleefd en zijn nu nog te bekijken. Niet van binnen trouwens, dat is te gevaarlijk geworden. Een van de weinige bezoekers die deze kelders nu nog mogen betreden zijn de vleermuizen die hier hun winterverblijf hebben.

Gelukkig kan je vanaf een afstandje nog steeds de interessante en mooie ruïne bekijken. Zo kan je bijvoorbeeld een muur met groene tegeltjes zien. Niet echt iets wat je verwacht in een militair bouwwerk. Ze hadden dan ook een doel. Deze geglazuurde tegeltjes hoorden oorspronkelijk bij een waterkelder in het fort en zorgden er voor dat de ruimte waterdicht was. Daardoor kon hier (regen)water worden opgeslagen.

Ook kan je in dit gebied een betonnen raatbouwtoren zien staan. Deze was bedoeld om laagvliegende vliegtuigen te spotten tijdens de Koude oorlog. De toren was onderdeel van een netwerk van 276 uitkijkposten die over heel Nederland waren verspreid. Nu kan je de versterkte en veilig gemaakte versie beklimmen als uitkijktoren. Je hebt hierdoor een prachtig uitzicht op het fort, de naastliggende sluis, de uiterwaarden en natuurlijk ook de prachtige natuur.

Ik ken de natuur hier nog niet heel lang. Toch heb ik wel het een en ander er over kunnen vinden. Zo komen er aardig wat bijzondere en mooie planten voor. Helaas heb ik hier nog geen foto’s van kunnen maken, doordat alles nu nog kaal is. Maar aangezien ze wel de moeite waard zijn om te laten zien, doe ik het op een andere manier. Onder elke naam zit een link naar die bepaalde plant op de website van FLORON. Hier kan je allerlei foto’s en informatie vinden over de planten. Wil je dus meer weten van een plant? Klik dan op de naam!

In en rond de ruïne zelf komt er onder andere wilde marjolein, vroegeling (mogelijk nu al te vinden!), kleine ratelaar en heksenmelk voor. Op de dijk kan je weer hele andere planten tegen komen. Zoals karwijvarkenskervel, grasklokje en het veel voorkomende, maar nog altijd mooie knoopkruid.

Ook dieren zijn hier volop te vinden. Zo wordt de kamsalamander (een kwetsbare salamandersoort) aangetrokken door de vele struiken en takken die zich in de slotgracht bevinden. En niet alleen hier zijn dit soort warrige, maar zeker nuttige landschappen te vinden. Rond het fort zelf ook. Hier trekt het aardig wat zoogdieren aan zoals konijnen, fazanten, marterachtigen en vele soorten vogels.

Goed om te weten:

• Honden aan de lijn.
• Er is een parkeerplaats voor een stuk of 5 auto’s. Zie de P in de kaart.
• Leuke wandelroute door het gebied: https://www.rivierenland.nl/startpunten-wandelnetwerk/​ Scroll op deze pagina naar beneden tot je ‘Kaart Bezoekerscentrum de Grote Rivieren Heerewaarden’ tegen komt. Dit is een kaart met allerlei wandelroutes bij en in de buurt van het fort.

Panorama van de uiterwaarden langs fort St. Andries.