Week 16 Beuningse waard

De Beuningse waard bestaat uit een aantal uiterwaarden die samen bijna één uitgestrekt gebied vormen. Omdat het geheel erg groot is heb ik het opgedeeld in drie gebieden. Deze week schrijf ik over het grootste gedeelte, dat vanaf de Schenkenwaard tot aan de Staartjeswaard loopt. In de kaart kan je de omlijning zien van dit gebied, met ook de namen van de uiterwaarden die hier bij horen.

In deze uiterwaarden is het landschap veel veranderd de afgelopen eeuwen. Het is van één groot kleiwingebied voor de steenfabrieken die hier vroeger stonden omgetoverd tot een prachtig natuurgebied waar de natuur zijn gang kan gaan. Op sommige plekken kan je nog iets terug vinden van de geschiedenis van dit gebied. Zo kan je in de Staartjeswaard de schoorsteen van een steenfabriek zien. Deze staat op het terrein van een ijzerhandelaar, dus hij is alleen vanaf een afstandje te zien. In de Sluiswaard kan je weer andere restanten vinden, zoals een loopbrug en een hoogwateraanlegsteiger. Deze werden vroeger gebruikt door een parlevinker, dit is een schip dat brandstof en levensmiddelen aan andere schippers verkocht. Erg handig, want dan hoefden schippers niet helemaal naar een dorp te gaan om die spullen te kopen.

Zoals ik al eerder schreef is het tegenwoordig een prachtig natuurgebied. Een van de opvallende dieren die je hier kan tegenkomen zijn de konikpaarden. Ze lopen in drie groepjes rond. Twee harems, die bestaan uit een hengst met zijn merries en veulens. En nog een groep met alleen maar vrijgezelle hengsten. Ik stond een keer op een afstandje te kijken naar een harem, toen de hengsten groep aan gewandeld kwam. De hengst uit het harem stapte naar voren, er klonk één waarschuwende hinnik, waarna de groep meteen omkeerde en hard weg galoppeerde. Die ene hinnik moet dus duidelijke taal geweest zijn voor de vrijgezellen groep.

Ook kleinere diertjes, zoals bijen komen veel voor. Je zou haast kunnen zeggen: Waar zand tussen de planten ligt zijn bijen. Dit komt omdat er vele soorten zandbijen gebruik maken van het opgewaaide laagje zand wat je door heel het gebied wel kan vinden. Deze zandbijen zijn solitair levende bijen, wat betekent dat elk vrouwtje haar eigen nestje in de grond maakt. Nu moet je trouwens niet denken aan een klein bijenkorfje ofzo, maar meer aan een smal gangetje de grond in. Deze kan je ontdekken door te zoeken naar kleine hoopjes zand met een gaatje erin. Overigens leven ze dan wel niet in een kolonie zoals honingbijen, toch kan je vaak veel bijtjes rond dezelfde locatie vinden. Dit komt dan meestal doordat de grond ideaal is om te nestelen of omdat er veel stuifmeel in de omgeving is te vinden.

Een ander dier dat hier regelmatig rond scharrelt is de fazant. Deze prachtige dieren zijn meesters in het laten schrikken van mensen. Vaak houden ze zich een beetje verscholen tussen struikgewassen of hoog gras, hierdoor ze je ze niet onmiddellijk. Als jij dan langs gewandeld komt, wachten ze tot het laatste moment met wegrennen. Als ze het dan eindelijk op een lopen of vliegen zetten doen ze dat met zoveel lawaai dat je hart even een slag overslaat! Dit geldt overigens ook voor hazen.

Natuur betekent natuurlijk niet alleen dieren, ook planten en bomen en die heb je hier genoeg. In de Beuningse waard staat bijvoorbeeld een van de oudste zachthoutooibossen langs de Waal! Sommige delen staan hier al vanaf de jaren 30 – 50. Een zachthoutooibos bestaat uit allerlei soorten wilgen die goed tegen gedeeltelijk onderwater staan door hoogwater kunnen. Deze bossen ontstaan vaak, zoals ook in deze waard, rond tichelgaten. Deze putten werden vroeger gebruikt om klei uit te winnen voor steenfabrieken, maar hier staan ze al een lange tijd vol met water. De combinatie van bos en water trekt allerlei soorten dieren aan, maar vooral de libelle vindt het een fijne plek om te leven. De vele waterplanten die je in de tichelgaten kan vinden helpen hier nog eens extra aan mee. In de afgelopen twee jaar zijn dan ook verschillende zeldzame soorten gezien, waaronder de zuidelijke glazenmaker, zuidelijke keizerlibelle en zadellibelle. Ook komen op de bomen van het zachthoutooibos speciale mos soorten voor, zoals de zeer zeldzame klein touwtjesmos en het zeldzame gewoon pelsmos. Het is dus echt een gebied om te bewaren en met z’n allen goed voor te zorgen.

Goed om te weten:

• Struinen is toegestaan.
• Tijdens het broedseizoen is de Staartjeswaard afgesloten voor bezoekers. Het broedseizoen duurt van 15 maart t/m 15 juni. Je kan er wel langs lopen, waardoor je toch nog een beetje te zien krijgt van dit mooie stukje natuur.
• Stichting Het Dijkmagazijn Beuningen organiseert regelmatig leuke excursies in deze waard. Houd hun website of facebookpagina in de gaten voor wanneer ze weer iets gaan doen!
• Houdt 25m afstand tot de paarden en koeien. Ook is voeren niet toegestaan, doordat de dieren dan opdringerig worden.
• Honden moeten aangelijnd zijn. Helaas heb ik in dit gebied weer een voorbeeld gezien van waarom deze regel bestaat. Een grote hond rende als een gek door het gebied. Eerst al achter een haas aan, maar daarna ook achter de groep rode geuzen die, inclusief een nog heel jong kalfje, op de vlucht sloegen.
• Leuke wandelroute die onder andere door het gebied komt: https://klompenpaden.nl/klompenpad/doddendaelpad/ Let wel op, alle klompenpaden zijn verboden voor honden.
• Parkeermogelijkheid: Echte parkeerplaatsen zijn er niet. Wel wordt het meestal geaccepteerd als je in de buurt van een ingang in een inham op de dijk parkeert. Doe dit dan wel op een manier dat je niet in de weg staat voor tractoren en ander verkeer.